گفت وگوی تفصیلی لیزر تگ با كارآفرین نمونه در حوزه كسب و كار آنلاین
می توانیم از تحریم ها عبور نماییم
لیزر تگ: در دنیای امروز، وقت های مرده و تلف شده كم نداریم. از اتلاف وقت طولانی در صف تاكسی و مترو گرفته تا وقت انتظار برای سبز شدن چراغ راهنمایی. در این مواقع چاره ای جز صبر كردن نیست؛ صبری كه بعضی آنرا با تلفن همراه و برخی با چرت زدن سپری می كنند و درنهایت گاهی همه مجبوریم اوقات طلایی زیادی را در همین مسیر فدا كنیم؛ زمانهایی كه می توان آنرا به فرصت مغتنمی تبدیل كرد؛ برای شنیدن مطالبی كه آگاهی را بیش تر كرده یا سرگرمی غنی تری را فراهم بیاورد.
اساسا در بین شنوندگانش افرادی هم هستند كه دغدغه شان كسب و كار است و اوقات فراغت زیادی هم ندارند و بهترین زمان آنها جهت استفاده از محتوا، در ماشین یا زمان های كوتاه استراحتشان است كه بهترین و مناسبترین شیوه ارائه محتوا به آنها، صوت است. بر این اساس حالا پلتفرم هایی برای به اشتراك گذاری فایل های صوتی به وجود آمده و افرادی كه در عرصه تولید محتوای صوتی هستند، می توانند از این زیرساخت بهره برده و فایل هایشان را در این بستر قرار دهند تا علاوه بر شبكه اطرافیانشان، شبكه شنوندگان هم آنها را بشنوند و بازخورد دهند. از طرف دیگر اگر این فایل ها بهادار باشد، می توان آنرا فروخت یا به واسطه زیرساخت موجود، نوعی درآمدزایی هم داشت.
از سوی دیگر كار بزرگ تری كه در حوزه رسانه انجام شده، تكنولوژی پادكستینگ است. شنیدن پادكست از سال ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۸ از رشد بالایی برخوردار بوده كه آنرا در رتبه هفتم علاقه مندی مخاطبان برای شنیدن فایل صوتی قرار داده است. طبق برخی آمارها ۵۲ درصد مردان و ۴۸ درصد زنان شنونده پادكست هستند.
بر این اساس شما فایلتان را در زیرساختی می گذارید و بدین ترتیب در بیشتر از ۱۰۰ اپلیكیشن صوتی دیگر در دنیا هم شنیده می شوید. این ارتباط بوسیله اینترنت انجام می شود و در نتیجه با افزایش مخاطب، فرصت دارید روی كارتان تمركز كنید و از هر اسپانسر یا هر مدل دیگری برای درآمدزایی هم استفاده كنید. مصرف كننده هم با عنایت به سلیقه اش، اگر اهل موبایل و اپلیكیشن خاصی باشد یا بوسیله كامپیوتر شخصی، صدای شما را می شنود. این كاری است كه امروز توسط "شنوتو" انجام می شود؛ یعنی زیرساختی داخلی فراهم شده كه به ادعای مدیرش تنها پادكست نت ورك (Network) در خاورمیانه و تنها دارنده این زیرساخت به زبان فارسی در جهان است.
خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) در امتداد انعكاس وسیع و مناسب موفقیت های تولیدكنندگان نمونه و برای بازگویی كارهای انجام شده برای مردم خصوصاً جوانان و معرفی ظرفیت ها به مشتاقان فعالیت تولیدی، می خواهد مجموعه گزارشهایی در چارچوب گفت و گو با فعالان این عرصه انجام دهد تا مسئولان بیش تر به آنها توجه نمایند. بنا بر این در سال پشتیبانی از كالای ایرانی و با عنایت به لزوم تولید محتوا در فضای سایبری، با یكی از كارآفرینان در حوزه كسب و كارهای آنلاین گفت و گو كردیم. امیرحسین مددی، موسس و مدیرعامل پلتفرم صوتی شنوتو (shenoto) است كه برای به اشتراك گذاری فایل های صوتی و بعنوان یك اپلیكیشن فارسی در حوزه صدا، حالا با رقبای جهانی رقابت می كند. متن كامل این گفت و گو را در ادامه می خوانید:
دقیقا از چه سالی شروع كردید و چه شد كه به سمت این فعالیت آمدید؟
شركت اصلی ما از سال ۱۳۷۸ یعنی زمانی كه من دوران دانشجویی خودرا می گذراندم آغاز به فعالیت كرد و از سال ۱۳۹۵، زمانی كه اینترنت سرعت منطقی اش را به دست آورد و فضا برای تولد كسب كارهای آنلاین فراهم گردید، شنوتو هم فعالیت جدی خودرا شروع كرد. استراتژی ما در اوایل كار خلق محتوای صوتی فاخر فارسی بود. پس به افراد مستعد، زیرساخت تولید مانند استودیو و تیم اجرایی تخصیص می دادیم تا بتوانند به تولید محتوا بپردازند.
به طور مثال در آن برهه زمانی، بعضی از اساتید دانشگاه یا فعالین حوزه مدیریت و كارآفرینی كه هدفشان تولید محتوا در همین حوزه بود، با امكانات شنوتو مبادرت به تولید فایلهای صوتی آموزشی یا روایتهایی از قصه كارآفرینان موفق ایرانی كردند. ما بعنوان تهیه كننده برای راحتی و همین طور خلق ارزشهای لازم برای زنجیره تامین این مدل تجاری، تمام دغدغه خودرا بر روی كیفیت و همین طور قوانین نشر دیجیتال كشور متمركز كردیم و سایر خطوط قرمز دست و پاگیر را كه در رسانه های فارسی زبان مرسوم هست حذف كردیم. پس در عمل تاریخ شفاهی جذابی از قصه خیلی از كارآفرینان موفق ایران تولید شد كه مطمئنا در جوامع در رابطه با كارآفرینان به دفعات شنیده شد. مثلا این كه گفته می شود یك نفر چطور با وجود سختی ها، از ایران نرفته یا كسی كه می توانسته در یك كشور خارجی ۱۰ برابر حقوق بیشتر بگیرد، در ایران مانده است. این خاك برایمان چیزی دارد كه موجب می شود نرویم؛ ما هم ایستادیم و كار كردیم.
طی سال های گذشته خصوصا از سال ۱۳۹۳، رهبر معظم انقلاب با ارائه راهبرد جدیدی در حوزه محتوا به نام نهضت تولید محتوا فارسی چشم انداز و دغدغه های آینده محتوا در كشور را تبیین كردند؛ بعد از آن آقای واعظی كه آن زمان وزیر ارتباطات بود، كمیسیون یا كارگروهی را تشكیل داد و از تمام فعالین آن عرصه در این كارگروه دعوت شد تا با شنیدن دغدغه های تمام طیفهای حاضر در سطح اجرایی فضای وب فارسی یا فضای مجازی مستعد برای تولید محتوای بومی یا كسب و كارهای آنلاین فارسی، موارد را بررسی نموده و فرصت ها و تهدیدهای آن شناسایی شود. الان ثمرات آن جلسات را می بینیم كه از دل آن امثال "دیجی كالا" و "كافه بازار" یا "آپارات" بیرون آمده است. شاید پلت فرم ما كوچك ترین آنها هم نباشد، اما حالا نتیجه تلاش آن زمان را می بینیم كه حمایت و صمیمیتی برای شروع كار به وجود آمد و الگوی افراد و خصوصا جوانان دانشگاهی از بیل گیتس و سایر كارآفرینان غیر ایرانی در حال رسیدن به جوانان و حتی افراد مسن كارآفرین كشور خودمان است.
چند نفر در مجموعه شما مشغول به كار هستند؟
تقریبا ۱۰ نفر به صورت مستقیم در شنوتو مشغول به كار هستند و بیشتر از ۲۰۰۰ نفر به طور غیر مستقیم در چارچوب برنامه ساز كه از سرویس یا محصول شنوتو بعنوان زیرساخت استفاده می نمایند و فایل هایشان را در اختیار بقیه قرار می دهند و روزانه بیش تر از یك میلیون شنونده داریم. پس ما توانستیم برای ۲۰۰۰ گروه حقیقی یا حقوقی امكان اشتغال زایی بوسیله تولید محتوای صوتی را فراهم نماییم.
قصد دارید مجموعه خودرا توسعه دهید؟
بله. اتفاقا ما همیشه در حال توسعه هستیم. اما باید توجه داشته باشیم كه توسعه در كسب وكارهای آنلاین، الزاما با افزایش منابع انسانی همراه نیست. ماهیت كسب وكارهای آنلاین به شكلی است كه گروه كوچكی به شكل مستمر و منسجم كارهایی را انجام می دهند تا برای عده زیادی خلق ارزش كنند. برنامه های توسعه شنوتو در صنعت پادكست جهانی به سمتی حركت می كند كه ایران بتواند میزبان صدای مردم فارسی زبان، عرب زبان و سپس انگلیسی زبان باشد. در كنار آن چشم انداز ما این است كه در كنار رقبای سرسخت خارجی خود، بتوانیم شنوندگانی از تمام كشورهای جهان داشته باشیم.
فعالیت شما شامل كتاب های صوتی هم می شود؟
با این پیش فرض كه در صنعت رسانه آنلاین در جهان، گوشیهای هوشمند موبایل بهترین پایگاه برای مصرف هستند كه صدا سهم زیادی از این مصرف را به خود اختصاص می دهد و صدا خود به سه بخش موسیقی، پادكست و كتاب صوتی تقسیم می شود، پس قسمتی از زمینه كاری ما تولید یا تجمیع كتاب های صوتی هم می شود. برخی از برنامه سازان شنوتو كتاب صوتی تولید می كنند یا ناشر صوتی هستند. البته جرقه های اولیه تولید كتاب صوتی در سال ۱۳۹۴ زده شد و بیشتر از ۱۰۰ كتاب صوتی توسط شنوتو تولید شد تا در آن برهه زمانی و به كمك سایر ناشران صوتی فرهنگ استفاده از این محصول فاخر برای مخاطب ایجاد شود.
درباره نحوه فعالیت یك كسب وكار آنلاین هم توضیح می دهید؟
از سالهای ۱۳۹۲-۱۳۹۳ كه فضای كسب وكارهای آنلاین در حال شكل گیری بود، اتفاق خوبی رخ داد و آن مهاجرت معكوس افراد فعال در این عرصه از بیرون ایران به داخل كشور بود. آنها نكاتی را از فرهنگ خارج آوردند كه شاید ما قبلا داشتیم، اما فراموشش كرده بودیم و آن شبكه سازی، گفت و گو و به اشتراك گذاری تجربه بود. آنها خیلی راحت اهتمام می كردند تجربه های موفق را در اختیار هموطنان خود قرار دهند تا چرخ باردیگر اختراع نشود. این نگرش به نشست ها و رویدادهای زیادی منجر گردید كه نتیجه آن صمیمیت، تسریع و هم افزایی بود. برای مثال تدتاك در ایران انجام شد و افراد الهام بخش از نوع نگاه خود به اتفاقات و روزمره كه منجر به خلق یك ارزش در جامعه می شود صحبت می كردند؛ یا رویداد بانی كه قبلا استارت آپ گرایند نام داشت و در آن كارآفرینان موفق درباره زحمت و تلاشهای خود در راه رسیدن به اهدافشان صحبت می كردند. یكی دیگر از نتایج انتقال تجربه خصوصا تجربه كسانی كه مهاجرت معكوس داشته اند، این است كه ما یاد بگیریم كار كردن حرفه ای چه استانداردهایی دارد و ما در داخل كشور چقدر این مفاهیم را فراموش كرده ایم.
در این گفت و گو ما درباره حوزه ای از صنعت ایران صحبت می نماییم كه از لحاظ تراز مالی به صنایع مادر ما نمی رسد. در دنیای امروز فعالان این حوزه در جایگاه بالاتری از صنایع نفتی یا خودروسازی قرار گرفته اند و اساسا تا چند سال آینده در ایران هم شاهد این تغییر خواهیم بود.
نكته بعدی كه پیرو سوالاتان مطرح می شود كلیه كسب و كارهای آنلاین می كوشند مشكلات را شناسایی كرده و با امكاناتی كه اینترنت یا فضای مجازی به آنها می دهد، درصدد رفع این مشكلات برآمده و ارزشی را برای جامعه خلق كنند. بعضی از آنها به صورت یك فروشگاه ارائه محصولات یا خدمات فعالیت می نمایند و برخی دیگر به صورت یك بازار دو سویه كه تامین كنندگان و مشتریان در آن حضور دارند.
قطع شدن اینترنت ضربه های سنگینی به كسب وكارهای آنلاین وارد كرد. این مساله درباره شما هم اتفاق افتاد؟
وقتی از اینترنت نام می بریم، منظورمان یك شبكه به هم تنیده جهانی است و چنانچه ارتباط از مرزهای ایران قطع شود، به شبكه ای ملی تبدیل می شود كه خیلی از كاربران در آن حضور ندارند. بر این اساس در زمان قطعی اینترنت، به شكل ملموسی تعداد شنوندگان ما بیش تر از ۵۰ درصد افت كرد. این در حالیست كه سرورها یا زیر ساخت شنوتو در داخل ایران قرار دارد و در آن بازه زمانی مشكلی عملكردی نداشت، اما كسانی كه بوسیله اینترنت سیم كارتهای موبایل می خواستند به ما دسترسی یابند، یا این كه می خواستند ما را در گوگل جست وجو كنند، مشكل داشتند و هم چنین اپلیكیشن ما برای كسانی كه خارج از ایران هستند، كار نمی كرد.
اما باید در نظر داشت وقتی كه ما در مورد شنوتو صحبت می نماییم نباید فراموش نماییم كه ما سرویس دهنده به بیشتر از ۸۰ اپلیكیشن خارجی هستیم و لطمه خیلی زیادی به اعتباری كه در بیرون از ایران در چند سال اخیر ساخته بودیم وارد شد.
قطع شدن اینترنت یك مساله امنیتی بود كه خیلی نمی توان به آن وارد شد و من هم دانش سیاسی ندارم، اما با فرض اینكه نهادهای حاكمیتی دلیلهای موجهی برای قطع كردن اینترنت داشتند، من و خیلی از همكارانم در فضای اكوسیستم كسب وكارهای آنلاین ضربه های جدی خوردند كه هنوز هم ادامه دارد. این را هم باید در نظر بگیرید كه وقتی اینترنت به روی مردم ایران قطع می شود، شاید به تدریج برگشتن آنها به سختی امكان پذیر باشد؛ بدین سبب تكرار این اتفاق، فاجعه است.
از نظر شما مهم ترین محدودیت و موانعی كه در حوزه كسب وكارهای آنلاین برای فعالیت افراد وجود دارد، چیست؟
كسب وكارهای آنلاین، جوان و در حال شناساندن خود بعنوان یك صنعت جدید به جامعه و حاكمیت هستند. میانگین سنی افراد این حوزه هم بسیار جوان است كه موجب ایجاد فرصتهای بسیار و البته تهدیدات كمی هم می شود. درنتیجه اولین مساله، نبود قوانین در رابطه با آن هاست. اگر هم قوانینی از قبل وجود داشته باشد گاهی توسط بخش های اجرایی كشور یا مسئولان مرتبط به شكل سلیقه ای اعمال می شود.
از این ها كه بگذریم، روند كلیه اتفاقات، قوانین وضع شده، تعریفها و نظایر آن در نهادهای حاكمیت به شكلی است كه یك سوال اساسی را به ذهن متبادر می كند؛ اینكه آیا فضای مجازی برای حاكمیت به رسمیت شناخته می شود یا خیر؟
در توضیح دلیل یا مثال برای این سوال كافیست به نوع اطلاع رسانی در صدا و سیما بعنوان رسانه ملی كشور نگاهی بیاندازیم. یك اتفاق بد كوچك در فضای مجازی به شكلی اطلاع رسانی می شود كه گویی كل فضای مجازی منجلاب فساد است؛ در صورتیكه می توان فرصتهای حاصله را هم دید، تبلیغ كرد، اعتماد كرد و در نهایت ضعفها یا تهدیدها را اصلاح كرد.
مورد دیگر از محدویتهای این حوزه كسب و كار كه اتفاقا باید جدی گرفته شود، به تعریف دهكده جهانی باز می گردد. كسب و كارهای ایرانی این حوزه ناچارند تا بعضی از خدمات خودرا شركتهای خارجی دریافت نمایند كه به خاطر وضعیت ویژه كشور و همین طور تحریمها گاهی امكان ارائه آن به شركتهای ایران امكان پذیر نیست؛ پس ما ناچاریم بعضی از قسمتهای كسب و كار خودرا غیر ایرانی معرفی نماییم یا حتی الامكان از معرفی ایرانی بودن اجتناب نماییم. این مسئله لاجرم مورد وثوق نهادهای مربوطه در ایران نیست؛ در صورتیكه ما توقع داریم تا این دغدغه از طرف مسئولان ارگانهای كشور درك شود یا حداقل در مورد آن با ما مذاكره شود.
مورد بعدی در بخش مشكلات به میانگین سنی پایین افراد حاضر در این صنعت بر می گردد؛ اما این دفعه نه در بخش صاحبان كسب و كار بلكه در قسمت منابع انسانی. عمده عملكرد و دستاورد های این حوزه توسط همین جوانان حاصل می شود كه در كنار سخت افزار و نرم افزار، من آنرا مغز افزار می نامم. بخش زیادی از این جوانان به معنای واقعی در حلقه نخبگان جامعه هستند و فرصتهای بسیاری برای تغییر مكان شغلی خود در ایران یا حتی خارج از ایران یعنی مهاجرت دارند؛ بدین سبب ما باید فضای شغلی امنی برای آنها ایجاد نماییم كه بدون حمایتهای معنوی و تزریق امید از طرف حاكمیت و ارگانهای دولتی امكان پذیر نیست.
باید دقت كنیم كه مهاجرت های این جوانان كه بیرون از ایران حقوق چند برابری دریافت خواهند كرد، سبب خالی شدن این صنعت نوپا از منابع انسانی شده كه درنهایت قیمت تمام شده خدمات و محصولات آنلاین برای مردم عادی افزایش پیدا خواهدنمود.
مساله بعدی، حمایت های دولتی است كه اگر نباشد، راحت تریم، برای اینكه استفاده از این حمایتها در حوزه صنعت ما كاری زمانبر و فرسایشی است كه برای بهره مند شدن از آن قسمتی از تمركز و منابع شركتهای نوپا صرف چیزی می شود كه در آخر دستاورد چندانی به همراه ندارد یا لااقل ملموس نیست. برای مثال می توان از مزایای گفته شده در ازای دریافت گواهی دانش بنیان بودن یك كسب و كار نام برد.
اما نكته جالب كه دوست دارم مسئولان به آن توجه نمایند این است كه با وجود همه مشكلاتی بیان كردم، خاصیت یك كارآفرین این است كه به آینده و رفع این مشكلات امیدوار است.
تحریم ها مشخصا در حوزه كاری شما چه تاثیری گذاشته است؟
تحریم ها عامل جدیدی نیست كه بتوان بعنوان مسئله موثر طبقه بندی كرد؛ چونكه از شروع تولد این صنعت وجود داشت و فقط مقدار آن به صورت آهسته و پیوسته در حال بیشتر شدن است. ما می توانیم از تحریم ها عبور كنیم؛ به شرط آنكه همانطوری كه قبلا گفته شد با ارگانهای ذیصلاح داخلی به درك مشتركی برسیم.
این سوژه كه به شما به چشم یك كسب وكار ایرانی نگاه نمی كنند، چقدر جدی است؟
وقتی قوانین جاری و حاكمیت شامل تمام ارگانهای وابسته به دولت و نظام، در برخورد با فضای مجازی نگاه محافظه كارانه ای داشته باشند، می توان شاهد تشویقهایی بود كه سبب دلگرمی می شود و از طرف دیگر در بزنگاه ها یا مشكلات، نمود اصلی خودرا پیدا می كند. بطور مثال طبق بندی از مجموع قوانین جرایم كامپیوتری مصوب ۱۳۸۸ در صورتیكه ارائه دهنگان سرویس های میزبانی، پس از دریافت دستور كمیته مصادیق مجرمانه یا مقام قضایی در خصوص وجود محتوای مجرمانه در وب سایت خود، از حذف آن امتناع ورزند مشمول نقض قانون می شوند؛ اما آیا با عنایت به نكاتی كه در این گفت و گو عنوان شد، كسب و كارهای آنلاین بطور عامدانه مرتكب چنین عملی می شوند؟ اما از طرف دیگر در مجموعه مصوبات شورای عالی مجازی در سالهای جاری مثلا بین ۱۳۹۵ تابحال قسمتی از كسب و كار های آنلاین را بعنوان كسب و كارهای پلتفرمی به رسمیت شناخته و در واقع بین صاحب كسب و كار و همچین كاربر استفاده كننده از آن تفكیك قائل شده كه اتفاقا اقدامی بسیار باارزش است. در واقع در آنجا ذكر شده كه در صورت تخلف یك كاربر در یك پلت فرم نرم افزاری، آن كاربر باید مورد بازخواست نهادهای قضایی قرار گیرد نه صاحب كسب و كار. اما در هفته جاری بخاطر خطای یك كاربر، موسس و مدیر بزرگترین پلت فرم ویدویی كشور چند ساعت بازداشت و با قرار وثیقه ۵۰۰ میلیون تومانی بطور موقت آزاد شد. در اینجا ما می توانیم تعدد نهادها و قوانین و همین طور برخورد دوگانه با یك كسب و كار را شاهد باشیم. یك سوال در اینجا پیش می آید اگر در شبكه اجتماعی همه گیری مانند اینستاگرام یك كاربر تصویر، فیلم یا یك فایل صوتی نامربوط را منتشر كند، آیا آن كاربر باید تنبیه شود یا مدیر اینستاگرام؟ حرف اصلی این است كه كه می توان با توجه نوپا بودن این صنعت فعلا تمام امور حتی امور قضایی را به شكل تعاملی و در چارچوب تذكر یا نظرات مشورتی برای رسیدن به یك راهكار اساسی طی كرد؛ به شكلی كه نه خطری جامعه را تهدید كند و نه كارآفرینان این حوزه دلسرد شوند.
بعد از جریان قطعی اینترنت رئیس سازمان فناوری اطلاعات گفتند قصد دارند لایحه ای را به مجلس ببرند تا اپلیكیشن هایی كه ۱۰ میلیون كاربر دارند، بدون تصویب مجلس فیلتر نشوند. این مساله چه تاثیری بر این قوانینی كه گفتید، دارد؟
حرف ایشان از دو منظر قابل تامل و تحلیل است. اول، سرویس ها یا اپلیكیشنهای داخلی و دوم، سرویس های خارجی. در مورد گروه اول كه ما موظفیم كلیه زیرساخت خود مانند سرورها را در داخل ایران قراردهیم و در موارد مشابه یا بروز مشكل بجای فیلتر شدن، سرورها خاموش می شوند كه اصلا اتفاق خوبی نیست و در قسمتهای قبل توضیح داده شد. در مورد گروه دوم شاید منظورشان از فیلتر سرویس های خارجی بیش تر از ۱۰ میلیون كاربر ایرانی است. حال سوال این است كه مرجع شمارش این تعداد كجاست؟ مطمئنا دوستان ما در وزارت ارتباطات یا سازمان فناوری كه خودشان از روز اول در كنار این صنعت بوده و به آن شكل داده و آنرا به اینجا رسانده اند باید اهتمام كنند تا حتی المقدور اتفاقی مانند آنچه كه در آبان ۱۳۹۸ رخ داد دیگر تكرار نشود. پس وضع این نوع قوانین در كوتاه مدت عملا كمكی به تاثیر قوانین نمی نماید. اراده حاكمیت برای انتخاب و اعتماد به جوانان صنعت، عامل اصلی توسعه كوتاه مدت برای بلوغ این صنعت خواهد بود.
البته قطع اینترنت با فیلتر متفاوت می باشد و یك قاضی هم می تواند دستور به فیلتر یك سرویس و اپلیكیشن داخلی دهد.
مگر چند اپلیكیشن یا كسب و كار آنلاین وجود دارد كه بالای ۱۰ میلیون نصب یا كاربر فعال دارند؟ پس می توان با توجه سوال قبل این طور نتیجه گرفت كه نظر مدیران سازمان فناوری سرویس های خارجی هستند. حالا می رسیم به مرجع شمارش و اینكه كه آیا حاكمیت این فضا را به رسمیت می شناسد؟
اینترنت فضایی است كه در آن همه چیز بطور مساوی تقسیم نمی گردد. روی این كه آقای ناظمی به خاطر موقعیت شغلی كه دارند، تصمیم درستی می گیرند، بحثی نیست، اما این كه آیا این تصمیم كاركرد دارد یا خیر، مورد بحث است. سوژه فیلتر شاید به این خاطر است كه دید كارشناسی در این فضا وجود ندارد اما بعضی كسب وكارها فیلتر می شوند و باید مدت زمان زیادی به دنبال حل آن باشند. در مورد این بخش از سوال شما كه به فیلتر شدن یا فیلتر كردن سایتهای ایرانی یا كسب و كارهای آنلاین ایرانی برمی گردد، در بخش قبل هم پاسخ دادم، در تكمیل بخش قبلی باید عرض شود كه در این بخش عملا با چندگانه مجموعه دستورالعمل های قانونی روبه رو هستیم. همانطوری كه فرمودید یك قاضی می تواند دستور فیلتر شدن یك وب سایت را صادر كند كه در بخشنامه اجرایی جرایم كامپیوتری مصوب سال ۱۳۸۸ مصادیق آن ذكر شده، اما صنعت كسب و كارهای آنلاین عملا در بازه زمانی ۱۳۹۲ تا كنون در حال تولد و بلوغ است و در این بازه زمانی ادارات و ارگانهای مختلف مانند وزارت ارشاد، وزارت بازرگانی، پلیس فتا، شورای علی فضای مجازی و امثال آن اهتمام در تدوین قوانین جدید و بروز رسانی قوانین قبلی كردند؛ اما در عمل نتایج و دستاوردهای این دوستان برای كارآفرینان این صنعت ملموس نیست.
پیشنهاد شما برای مقابله با چنین رویدادهایی چیست؟
در حال حاضر نگاهی كه به این فضا وجود دارد، مبهم است. هنوز نمی دانند كه می خواهند این فضا را به رسمیت بشناسند یا نه. اگر جواب مثبت است، یعنی تعداد بیش تری از جوانان ما می توانند وارد این كسب وكارها شوند یا اگر نمی خواهند فضا را به رسمیت بشناسند، یعنی جوانان ما باید از این حوزه بروند. این نگاه باید مشخص باشد. نوع تصفیه محتوا در كسب وكارهای آنلاین با آنچه كه حاكمیت تابحال تجربه كرده، تفاوت می كند. اگر به این تفاوت اعتماد كند و احترام بگذارد، رشد می كند.
مشكلات بیمه ای و مالیاتی كسب وكارهای آنلاین چطور است؟ آیا قوانین تسهیل گر نیست؟
مثل تمام كسب وكارها یا صنایع دیگر است. البته شاید در شعار تسهیل گرانه باشد، اما در عمل این طور نیست. در بخش مالیات و ادارات مربوطه، از دهه ۸۰ فضایی به وجود آمد كه كارشناسان مالیاتی با مودیان خرد، فضای گفت و گو داشته باشند و این فرهنگ خوشبختانه سبب بهتر شدن فضا یا حداقل درك متقابل مالیات گیرنده و مالیات دهنده شده است. اما در كل بعنوان یكی از عوامل دست پاگیر است؛ به خصوص كه در سیستم های مالی آنلاین مباحثی مانند مالیات بر ارزش افزوده یا امثال آن به درستی تدوین نشده یا به درستی اجرا نمی گردد.
در مورد بیمه تامین اجتماعی متاسفانه اوضاع بدتر است، قوانین واقعا فرسوده است و من بعنوان یك كارآفرین هیچ نوع تلاش یا عزمی برای بهبود آن نمی بینم. برای مثال در خبرها گفته می شود كه دو شعبه از ادارات بیمه در همكاری با معاونت علمی ریاست جمهوری برای سرویس دهی به استارت آپ ها و كسب وكارهای آنلاین قرار دارند، اما در بازگشت با این دو شعبه متوجه می شویم كه كارمندان اصلا به روز نشدند و ابلاغیه اصلا به آنجا نرفته است.
كسب و كارهای آنلاین به سبب ماهیت چندجانبه ای كه این شغل ها دارند، طرف حسابتان چندین سازمان هستند، همچون وزارت ارتباطات، معاونت علمی ریاست جمهوری یا وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، شما این مساله را چطور مدیریت می كنید؟
به بیان ساده ما بعنوان صنعت كسب و كارهای آنلاین با استفاده از امكانات و فناوری جدید اهتمام می نماییم به رفع مشكلات مردم پرداخته و با خلق ارزش برای آنها كسب درآمد نماییم. بطور مثال آگهی ها اینترنتی، محتوای صوتی یا ویدویی، بلیط هواپیما یا سفر، تاكسی های اینترنی و نظایر آن با كمی دقت می بینم كه بعضی از كسب و كارهای ما قبلا هم وجود داشته و به صورت دیگری در حال خدمت رسانی به مردم بودند. پس در عمل در زنجیره طول عمر كسب و كارهای آنلاین از بدو تولد تا دوران بلوغ، با ارگانهای مختلفی در تعامل خواهد بود. در بدو تولد وزارت ارتباطات و معاونت اهتمام در تسهیل گری و توانمند سازی كسب و كارها دارند. در دوران رشد بطور معمول مجوز مربوط به وزارت بازرگانی یا وزرارت ارشاد و در دوران بلوغ سازمان یا نهادی كه در مدعی كنترل آن دسته در كسب و كارها در حالت سنتی هستند. البته در این بخش سازمانهایی مانند بیمه، مالیات یا ارگانهای قضایی مد نظر نیستند. مدیریت كردن این خط زمانی امكانپذیر است، اما در استمرار بسیار فرسوده كننده هم بشمار می رود.
آیا می توان نبود قوانین در رابطه با كسب وكارهای آنلاین را یكپارچه كرد و در چارچوب یك قانون به این كسب وكارها پرداخت یا این كه چندجانبه گری و مرتبط بودن با كسب وكارهای مختلف، خاصیت این كسب وكارها محسوب می شود؟
با توجه به پاسخ حاكمیت به این پرسش كه فضای كسب وكارهای آنلاین یا در كل فضای مجازی با تعریف استاندارد و جهانی آن به رسمیت شناخته می شود یا خیر، می توان به سوال شما پاسخ داد. اگر پاسخ مثبت باشد یعنی كشور می خواهد زمینه رشد و بلوغ این صنعت نوپا اما آینده دار را فراهم كند؛ پس می تواند متولی این صنعت را در وزارت ارتباطات یا سازمان فناوری متمركز كرده و آنها را مسئول هماهنگی با سایر نهادهای قانونگذاری یا نظارتی كند؛ یعنی چابكی مبتنی بر اعتماد همراه با تسهیل گری.
اگر پاسخ منفی باشد، یعنی كشور چشم انداز مشخصی برای آینده این صنعت ندارد و قواعد جهانی این صنعت را با تعاریف خود تغییر می دهد. در این مدل می توان هر كسب و كار آنلاین را در ادامه یك كسب و كار سنتی اعتبارسنجی و نهادهای نظارتی بر همان گروه از كسب و كارها را مسئول رسیدگی به امور كرد. اما چیزی كه هم اكنون وجود دارد تركیب هر دو مدل گفته شده است.
آیا جلساتی با دولتی ها داشتید تا مشكلاتتان را بیان كنید؟
بله. ما درباره دولتی حرف می زنیم كه خودش مولد این نوع كسب وكارهاست و این فضا را ساخته و تلاشش را می كند، اما اینجا بحث حاكمیت مطرح می شود؛ یعنی سایر قوا یا نهادهایی كه بالاتر از دولت هستند.
ما از صنعتی صحبت می نماییم كه محصولمان با محصول خارجی رقابت می كند. اینجا صحبت از صنایعی مانند صنعت خودروسازی یا جواهر سازی نیست كه با كنترل واردات بتوان آنرا حمایت كرد. از طرف دیگر ما با دهكده جهانی طرفیم و نمی توانیم یك سویه به ماجرا نگاه كنیم؛ پس برای رسیدن به دستاوردهای جهانی باید جهانی فكر و عمل نماییم. تسهیل گری قوانین، سرعت، كار هوشمندانه و امثال آن از مولفه هایی هست كه ما از تمام مسئولان انتظار داریم. وقتی تاریخ ۲۰ سال قبل را در كشورهای پیشرفته تر می بینیم، آنجا هم وضعیت بهتر از الان ایران نبوده، اما حرف این است كه آنها برای نخستین بار مسیری را تجربه می كردند و در چنین شرایطی آیا ما می توانیم از تجربه آنها استفاده نمائیم یا باید از ابتدا همان مسیر را تجربه كنیم؟
اگر فرض نماییم حاكمیتی كه فضای مجازی را قبول دارد و كسب وكارهای آنلاین را هم به رسمیت می شناسد، نمی داند دقیقا چطور باید شروع كند و كار باید به چه شكلی ادامه پیدا كند كه دو طرف راضی باشند. شما بعنوان یك طرف این ماجرا چه پیشنهادهایی برایشان دارید؟
همانطوری كه قبلا هم گفتم اعتماد متقابل و تعامل نخستین قدم است. مطالعه مدلهای كشورهای موفق و همین طور داشته های كشور در سایر صنایع، استفاده از اساتید ایرانی این حوزه كه تجربه های جهانی دارند و در نهایت همدلی تمام مسئولان از الزاماتی است كه می تواند دستاورد خوبی داشته باشد.
به رقبای خارجی اشاره كردید. هنگام شروع كار، رقبایتان در چه سطحی بودند؟
بودجه ما از نزدیك ترین رقیب خارجی مان ۲۷۵ برابر كمتر است، اما محصول یا دستاوردمان در سطح فعلی اگر هم سطح آنها نباشد خیلی هم ضعیفتر از آنها نیست. اما یك عامل مهم در هر كسب و كاری عدم توجه بیش از اندازه به رقیب است. عاملی كه ما را در مقابل رقبا شامل داخلی یا خارجی موفق می كند، تمركز هوشمندانه روی عملكرد خودمان است. مثال ملموسی كه در اینجا می توان مطرح نمود، جنگ تحمیلی است. آن چیزی كه ما را در جنگ پیروز كرد مدل فكری ما در استفاده از منابع خودمان بود كه در نهایت استراتژی ما را می ساخت. باید دقت كنیم كه تجارت یا اداره هر كسب و كاری دقیقا مانند یك جنگ است.
شاید در این عرصه یكی از مزیت های برنامه های داخلی نسبت به خارجی ها این باشد كه محتوای بومی روی آنها قرار می گیرد و نیاز مخاطب ایرانی را برطرف می كند.
اگر كسب وكارهای آنلاین را به شاخه های مختلف تقسیم نماییم، شاید این حرف به صورت تمام و كمال درست نباشد. برای مثال در حوزه بازی یا گردشگری صحیح نباشد، اما در حوزه هایی مانند محتوا یا تاكسی های اینترنتی حرف شما كاملا صحیح است.
البته شاید این سرویس های خارجی در داخل كشور ما كاربرد نداشته باشند و شاید بنا بر این بعضی سرویس ها باید به صورت بومی به كاربران ارائه شوند.
این صحبت شما كاملا صحیح است و اصولا یكی از عواملی كه صنعت كسب وكارهای آنلاین ایران را خلق كرد همین مسئله است. اما نباید از این مسئله غافل شد كه در دهكده جهانی ما از دید جهانیان دو جایگاه داریم؛ یكی كشور ایران و دوم جامعه فارسی زبان كه اولی یك بازار ۸۰ میلیون نفری و دومی یك بازار ۲۰۰ میلیون نفری است؛ پس آنها می كوشند به این بازار ورود كنند و خدمات خودرا عرضه كنند. قدم اصلی برای رسیدن به این بازارها بومی كردن محصولات شان برای این بازار های جذاب است. پس می توان نتیجه گرفت در آینده نزدیك رقبای قدرتمند خارجی به یك عامل موثر در موفقیت كسب و كارهای آنلاین فارسی تبدیل خواهد شد.
این نقص اپلیكیشن های ایرانی نیست؟ برای اینكه اپلیكیشن های ایرانی می توانند از مزیت ایرانی بودن استفاده كنند و چیزی بیش تر از اپلیكیشن خارجی در اختیار كاربر قرار دهند.
این ذات دهكده جهانی است. آیا نقشه خوان های داخلی ما پایه اصلی شان بر نقشه های خارجی است؟ فكر می كنم جواب مثبت است. اما آیا مثلا شماره پلاك منازل در اپلیكیشن های ایرانی هست یا خارجی؟ اساسا ایرانی، چون تمركز و شناختی كه صاحبان این كسب وكار مثل "بلد" و "نشان" بر روی محصولشان برای ایرانیان دارند شرط مهمی برای استقبال كاربران است. اما تمام این كسب و كار بر اساس سرویسی است كه متعلق ایران نیست؛ پس فرصت بومی كردن محصول یا خدمت برای آنها هم هست.
با این توضیح آیا شركت های داخلی نباید وارد حوزه اختیارات اپلیكیشن های خارجی شوند؟
خیر. سوژه این است كه قسمتی از این اپلیكیشن های داخلی از سرویس یا سرویسهایی استفاده می نمایند كه كاملا روی لبه تكنولوژی جهانی است و متعلق به ما نیست. این مسئله تا زمانی تعامل لازم سیاسی در فضای مجازی وجود داشته باشد ایجاد اشكال نمی كند، اما اگر به شرایط تحریم، فیلتر و قطعی اینترنت برسیم كاملا از تعادل خارج میشود. اما در بخش دیگری، كسب و كارهای آنلاین توانسته اند با استفاده از تكنولوژی جهانی محصولاتی مستقل خلق كنند. اگر به دورانی كه آبان ۹۸ اینترنت قطع شد با این امیدواری كه دیگر این اتفاق رخ نخواهد بعنوان یك مانور مربوط به كسب و كارهای آنلاین نگاه نماییم، به جواب سوال شما میرسیم. در واقع بحث بر سر ورود یا عدم ورود نیست بلكه سوژه هم افزایی و هم پوشانی است.
استقبال از خدمات شما چطور بوده و آنرا چطور ارزیابی می كنید؟ مخاطب های خارج از ایران هم دارید؟
شنوتو از شهریور ۱۳۹۸ به مدل چند زبانه گسترش پیدا كرد اما هنوز برای زبانهای غیر فارسی فرایندهای تجاری سازی جدید صورت نگرفته و در حال تست بازار است. در حوزه محتوای فارسی در این چند سال استقبال فارسی زبانان جهان خیلی خوب بوده است. ۱۵ تا ۲۰ درصد مخاطب های ما بیرون از ایران هستند. یكی دیگر از بخشهایی كه امسال افتتاح كردیم، شنوتو پلاس نام دارد كه در واقع بخش بهادار شنوتو است. بخش قابل توجهی از كاربران شنوتو پلاس از كشور افغانستان هستند. ما سال ۲۰۱۸ رشد ۱۲ برابری نسبت به ۲۰۱۷ داشتیم و ۹ ماهه ۲۰۱۹ از لحاظ تعداد شنیده شدن حدودا دو برابر ۹ ماه اول ۲۰۱۸ شدیم و برای ما یكی از اتفاقات خوب، پخش موفق است.
نكته یا تجربه جالبی كه بخواهید بگویید؟
ما در ۳۶ روز گذشته كاربری را داشتیم كه تعداد زیادی فایل شنیده یا دانلود كرده بود؛ ۴۷۰۰ فایل شامل پادكست، موسیقی و كتاب صوتی. این برای ما خیلی جالب بود چون می توان اینطور حساب كرد كه این كاربر دائما در حال استفاده از شنوتو بود. هم چنین ما پكیج های بانكی مان قیمت هایی برای بسته های یك ماهه، سه ماهه و شش ماهه دارد. یكی از كاربرانمان از آمریكا برایمان پیام داده وخواسته بود برایش پكیج نامحدود داشته باشیم و قیمت پكیج مادام العمرمان را به او بگوییم. البته شاید او می خواست به وظیفه انسانی اش عمل كند اما این برای ما انرژی بخش بود. یا مورد دیگری كه معمولا هر ماه شاهد آن هستیم و برایمان بسیار باارزش و انرژی بخش است، تماس افراد نابینا از نقاط مختلف كشور و ابراز علاقه مندی به شنوتو و تشكر از خدمتی است كه برای آنها ارزش زیادی دارد.
در اختتام بعنوان یك كارآفرین موفق، اگر بخواهید به جوانانی كه می خواهند جدیدالورود این كار شوند و نمی دانند از كجا شروع كنند، به جهت اینكه كار موفقی را شروع كنند، چه می گویید؟
این كه موفق هستیم یا خیر یك سوال است، اما معتقدم انسان باید خاصیت شخصیتی خودرا بشناسد. با عنایت به سیستم آموزشی و فرهنگی كشور، ما سه خاصیت داریم؛ در چیزی استعداد داریم، در رشته ای تحصیل می نماییم و شغلی را دوست داریم. اگر این سه با هم منطبق یا همراستا شود، اتفاقات خوبی می افتد. اگر خاصیت شخصیتی برخی با كارآفرینی منافات دارد، بهتر این است كه در یك سمت شغلی مناسب به همكاری با هر كسب و كاری در حوزه مورد علاقه خود بپردازد؛ مهم دستاوردی است كه حاصل می شود.
منبع: لیزر تگ
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب